CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HSG LÝ
DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT:
1. Biểu thức điện áp tức thời và dòng điện tức thời:
u = U0cos((t + (u) và i = I0cos((t + (i)
* Với ( = (u – (i là độ lệch pha của u so với i, có

2. Dòng điện xoay chiều : I = I0cos(2(ft + (i)
* Mỗi giây đổi chiều 2f lần
* Nếu pha ban đầu (I =
hoặc (I =
thì giây đầu tiên chỉ đổi chiều 2f-1 lần.
3. Công thức tính thời gian đèn huỳnh quang sáng trong một chu kỳ :
* Khi đặt điện áp u = U0cos((t + (u) vào hai đầu bóng đèn, biết đèn chỉ sáng lên khi u ≥ U1.

Với
, (0 < (( < (/2)
4. Dòng điện xoay chiều trong đoạn mạch R,L,C
* Đoạn mạch chỉ có điện trở thuần R: uR cùng pha với i, (( = (u – (i = 0)

và

Lưu ý: Điện trở R cho dòng điện không đổi đi qua và có

* Đoạn mạch chỉ có cuộn thuần cảm L: uL nhanh pha hơn i là (/2, (( = (u – (i = (/2)

và
với ZL = (L là cảm kháng
Lưu ý: Cuộn thuần cảm L cho dòng điện không đổi đi qua hoàn toàn (không cản trở).
* Đoạn mạch chỉ có tụ điện C: uC chậm pha hơn i là (/2, (( = (u – (i = -(/2)

và
với
là dung kháng
Lưu ý: Tụ điện C không cho dòng điện không đổi đi qua (cản trở hoàn toàn).
* Đoạn mạch RLC không phân nhánh



với

+ Khi ZL > ZC hay
( ( > 0 thì u nhanh pha hơn i
+ Khi ZL < ZC hay
( ( < 0 thì u chậm pha hơn i
+ Khi ZL = ZC hay
( ( = 0 thì u cùg pha với i và I =
gọi là hiện tượg cộg hưởg dòng điện
5. Công suất toả nhiệt trên đoạn mạch RLC:
* Công suất tức thời: P = UIcos( + UIcos(2(t + (u+(i)
* Công suất trung bình: P = UIcos( = I2R.
6. Điện áp u = U1 + U0cos((t + () được coi gồm một điện áp không đổi U1 và một điện áp xoay chiều u = U0cos((t + () đồng thời đặt vào đoạn mạch.
7. Tần số dòng điện do máy phát điện xoay chiều một pha có P cặp cực, rôto quay với vận tốc n vòng/giây
thì máy phát ra dòng điện có tần số là : f = pn ( Hz )
* Từ thông gửi qua khung dây của máy phát điện ( = NBScos((t +() = (0cos((t + ()
Với (0 = NBS là từ thông cực đại,N là số vòng dây,B là cảm ứng từ của từ, S là diện tích của vòng dây, ( = 2(f
* Suất điện động trong khung dây: e = (NSBcos((t + ( -
) = E0cos((t + ( -
)
Với E0 = (NSB là suất điện động cực đại.


8. Dòng điện xoay chiều ba pha là hệ thống 3 dòng điện xoay chiều 1 pha được gây bởi 3 suất điện động xoay chiều cùng tần số, cùng biên độ nhưng độ lệch pha từng đôi một là
.
*Các pt của suất điện động và dòng điện và cảm ứng từ có dạng : (Xét trường hợp tải đối xứng ) thì




+ Dòng điện xoay chiều 3 pha được tạo ra từ một máy phát điện xoay chiều 3 pha
*Máy phát mắc hình sao: Ud =
Up và tải tiêu thụ mắc hình sao: Id = Ip
*Máy phát mắc hình tam giác: Ud = Up và tải tiêu thụ mắc hình tam giác: Id =
Ip
Lưu ý: Ở máy phát và tải tiêu thụ thường chọn cách mắc tương ứng với nhau.
9. Công suất hao phí trong quá trình truyền tải điện năng:

Trong đó: P là công suất truyền đi ở nơi cung cấp ; U là điện áp ở nơi cung cấp
cos( là hệ số công suất của dây tải điện
*
là điện trở tổng cộng của dây tải điện ( lưu ý: dẫn điện bằng 2 dây)
* Độ giảm điện áp trên